Το UX (User Experience) είναι πραγματικά ένας τομέας που συνδυάζει πολλές γνώσεις, και η ψυχολογία παίζει κεντρικό ρόλο στην κατανόηση των χρηστών και των αναγκών τους. Η αποτελεσματική εμπειρία χρήστη δεν είναι μόνο θέμα σχεδίασης, αλλά και βαθιάς κατανόησης των συναισθημάτων και των συμπεριφορών των χρηστών.
Πώς η ψυχολογία βελτιώνει το UX:
- Κατανόηση των χρηστών: Η ψυχολογία μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς οι χρήστες σκέφτονται και νιώθουν κατά την αλληλεπίδραση με ένα προϊόν ή μια υπηρεσία. Αυτό μας επιτρέπει να σχεδιάσουμε πιο ελκυστικές και λειτουργικές εμπειρίες.
- Διαχείριση των επιλογών: Η εφαρμογή του νόμου του Hick, που υποδεικνύει ότι πολλές επιλογές μπορεί να προκαλέσουν παράλυση, μας ενθαρρύνει να περιορίσουμε τις επιλογές ώστε να διευκολύνουμε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
- Ανάδειξη σημαντικών πληροφοριών: Το φαινόμενο Von Restorff μας δείχνει ότι οι διαφορετικές πληροφορίες είναι πιο πιθανό να απομνημονευτούν. Χρησιμοποιώντας αυτό το φαινόμενο, μπορούμε να τονίσουμε κρίσιμες πληροφορίες.
- Κοινωνική αποδοχή: Το φαινόμενο Bandwagon μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στους χρήστες. Προσθέτοντας θετικές κριτικές ή αξιολογήσεις, αυξάνουμε την πιθανότητα υιοθέτησης του προϊόντος.
- Απλότητα και ευκολία: Η αρχή της ελάχιστης προσπάθειας υπενθυμίζει ότι οι χρήστες προτιμούν τις εύκολες λύσεις. Η διαδικασία εγγραφής ή αγοράς πρέπει να είναι απλή και γρήγορη.
Η υιοθέτηση αυτών των αρχών μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στη βελτίωση της εμπειρίας των χρηστών στον ιστότοπό σας, αυξάνοντας τα conversion rates και μειώνοντας την πιθανότητα απώλειας πελατών.
Γιατί όμως παίζει ρόλο η ψυχολογία στο UX;
Η έννοια της εμπειρίας του χρήστη ή αλλιώς το UX (User Experience) περιλαμβάνει εξ ορισμού την έννοια της ανθρώπινης υπόστασης.
Η Wikipedia ορίζει το UX ως εξής:
“Η εμπειρία χρήστη (UX) είναι τα συναισθήματα και οι στάσεις ενός ατόμου σχετικά με τη χρήση ενός συγκεκριμένου προϊόντος, συστήματος ή υπηρεσίας.”
Σύμφωνα με το Nielsen Norman Group:
“Η εμπειρία χρήστη περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της αλληλεπίδρασης του τελικού χρήστη με την εταιρεία, τις υπηρεσίες και τα προϊόντα της.”
Επομένως, ο μόνος τρόπος για να σχεδιάσουμε προϊόντα που προσδίδουν ποιότητα και νόημα στη ζωή των ανθρώπων είναι να σχεδιάζουμε με γνώμονα εκείνους που θα τα χρησιμοποιήσουν. Για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει πρώτα και κύρια να έχουμε κατανοήσει τους ανθρώπους, γιατί σε αυτούς απευθυνόμαστε -τουλάχιστον μέχρι να εξελιχθούν κι άλλο τα ρομπότ !Επομένως, γίνεται σαφές πως οι έννοιες της εμπειρίας του χρήστη και της ψυχολογίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Η εις βάθος κατανόηση των συναισθημάτων των χρηστών είναι πάντα το όνειρο κάθε σωστού UX Designer. Πως αισθάνονται την ώρα που βλέπουν ή χρησιμοποιούν αυτό που έχουμε σχεδιάσει; Διασκεδάζουν; Είναι απογοητευμένοι; Προβληματίζονται; Η κατανόηση του πώς αισθάνονται πραγματικά οι χρήστες την στιγμή της αλληλεπίδρασης με τον ιστότοπό μας ή το προϊόν μπορεί να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε συγκεκριμένες πτυχές του ή να κατανοήσουμε γιατί αρέσουν στους χρήστες αυτά που τους αρέσουν.
Φυσικά, η ανθρώπινη νόηση είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και είναι πολλοί οι παράγοντες που παίζουν ρόλο στις αυθόρμητες ανθρώπινες αντιδράσεις ή στις εντυπώσεις μας. Όταν ρωτάμε κάποιον, «Γιατί σου αρέσει αυτό;» υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην είναι σε θέση να απαντήσει ή μπορεί και να παρερμηνεύσουμε την απάντησή του με βάση δικές μας προσωπικές εμπειρίες.
Επίσης, είναι πλέον γνωστό πως οι περισσότερες ανθρώπινες αντιδράσεις καθοδηγούνται από το υποσυνείδητο. Στα χιλιοστά του δευτερολέπτου αφότου ένα άτομο συναντά μια νέα εφαρμογή ή ένα website, εκατομμύρια νευρώνες ενεργοποιούνται και ο εγκέφαλος παίρνει εκατοντάδες υποσυνείδητες αποφάσεις.
Θα βρω εδώ αυτό που ψάχνω; Μπορώ να εμπιστευτώ αυτόν τον ιστότοπο;
Έρευνες έχουν δείξει πως οι άνθρωποι είναι σε θέση να αξιολογήσουν εάν κάτι τους αρέσει οπτικά εντός 50 ms. Για να το θέσουμε αυτό σε προοπτική, το ανθρώπινο μάτι ανοιγοκλείνει σε περίπου 100 έως 400 ms!
Από τα παραπάνω, γίνεται σαφές πως ένας UX Designer δεν θα μπορέσει ποτέ να σχεδιάσει αποτελεσματικά αν δεν έχει ενσυναίσθηση και αν δεν γνωρίζει μερικές βασικές αρχές της ψυχολογίας. Σε αυτό το άρθρο, θα σας καθοδηγήσουμε στις 4+1 αρχές της ανθρώπινης ψυχολογίας που μπορούν να σας βοηθήσουν να ενισχύσετε το UX του ιστότοπού σας. Και δεν χρειάζεται να έχετε πτυχίο ψυχολογίας για να λειτουργήσει για εσάς.
Ας πάμε λοιπόν κατευθείαν σε αυτό!
1. O νόμος του Hick
Ο νόμος του Hick προβλέπει ότι ο χρόνος και η προσπάθεια που χρειάζεται για να ληφθεί μια απόφαση, αυξάνεται με τον αριθμό των επιλογών. Όσο περισσότερες επιλογές δίνουμε στους χρήστες μας, τόσο περισσότερο χρόνο αφιερώνουν για να λάβουν τις αποφάσεις τους.
Αυτό που συμβαίνει συχνά είναι ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να υπεραναλύουν τις επιλογές τους και καταλήγουν τόσο γνωστικά και συναισθηματικά εξαντλημένοι που απλώς επιλέγουν να μην κάνουν τίποτα.
Για παράδειγμα, ένα dropdown που δίνει στους χρήστες 15 διαφορετικές επιλογές τους δυσκολεύει στο να διαλέξουν μία.
Για να το αντιμετωπίσετε αυτό προσπαθήστε να μειώσετε τον αριθμό των επιλογών. Εάν δεν μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τις επιλογές, προσπαθήστε να τις βάλετε σε μια σωστή νοηματική σειρά ή να τις ομαδοποιήσετε με βάση κάποιο κριτήριο.
Προσπαθείστε να εντοπίσετε την Καρδίτσα στα δύο παρακάτω μενού. Σε ποιό από τα δύο την βρίσκετε πιο εύκολα; Ακόμα και να μην γνωρίζετε που βρίσκεται η Καρδίτσα γεωγραφικά, η ομαδοποίηση των αντικειμένων κάνει ευκολότερη την προσπέλασή τους.
Το φαινόμενο Von Restorff στο UX Design
Το φαινόμενο Von Restorff, ή αλλιώς «φαινόμενο απομόνωσης», αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να θυμούνται καλύτερα ερεθίσματα που ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα. Όταν παρουσιάζονται πολλαπλά ομοιογενή ερεθίσματα, αυτό που διαφέρει είναι πιο πιθανό να αποτυπωθεί στη μνήμη.
Χρήση του φαινομένου στο UX Design
- Επισήμανση Σημαντικών Πληροφοριών:
- Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το φαινόμενο Von Restorff για να κάνετε συγκεκριμένες πληροφορίες ή κλήσεις προς δράση (CTAs) να ξεχωρίζουν. Για παράδειγμα, αν όλα τα κουμπιά είναι μπλε, ένα κόκκινο κουμπί θα τραβήξει την προσοχή.
- Δημιουργία Ιαμάτων:
- Όταν θέλετε να προωθήσετε μια ειδική προσφορά ή ανακοίνωση, τοποθετήστε την σε ένα πλαίσιο που τη διαφοροποιεί από το υπόλοιπο περιεχόμενο. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικό χρώμα, σχήμα ή γραμματοσειρά.
- Οργάνωση Πληροφοριών:
- Στην παρουσίαση πληροφοριών, ομαδοποιήστε τα παρόμοια στοιχεία, αλλά διαφοροποιήστε εκείνα που είναι κρίσιμα για την κατανόηση ή την απόφαση του χρήστη.
- Δημιουργία Αφηγήσεων:
- Σε ιστοσελίδες που διηγούνται μια ιστορία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το φαινόμενο Von Restorff για να υπογραμμίσετε σημαντικές εξελίξεις ή χαρακτήρες που κάνουν τη διαφορά στην πλοκή.
Γιατί Είναι Σημαντικό
Η εφαρμογή του φαινομένου Von Restorff στο UX design βελτιώνει την αναγνωσιμότητα και την κατανόηση, διευκολύνοντας τους χρήστες να εντοπίσουν τις κρίσιμες πληροφορίες. Αυτό οδηγεί σε μια πιο θετική εμπειρία χρήστη και, τελικά, σε υψηλότερα conversion rates. Με την προσεκτική χρήση του, μπορείτε να διασφαλίσετε ότι οι χρήστες δεν θα χάσουν σημαντικές λεπτομέρειες, συμβάλλοντας στην επιτυχία του σχεδιασμού σας.
Το φαινόμενο Bandwagon στο UX Design
Το φαινόμενο bandwagon αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να υιοθετούν συμπεριφορές ή επιλογές που παρατηρούν σε άλλους. Αυτή η κοινωνική επιρροή μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στις αγοραστικές συνήθειες και τις αποφάσεις των χρηστών.
Πώς να το Χρησιμοποιήσετε στο UX Design
- Κοινωνικές Αποδείξεις:
- Εμφανίστε κριτικές, αξιολογήσεις και μαρτυρίες από προηγούμενους χρήστες. Όταν οι επισκέπτες βλέπουν ότι άλλοι έχουν θετική εμπειρία με το προϊόν σας, είναι πιο πιθανό να εμπιστευτούν την επιλογή τους.
- Δημοτικότητα Προϊόντων:
- Προβάλετε ποσοστά πωλήσεων ή στοιχεία που δείχνουν πόσοι χρήστες έχουν αγοράσει ή χρησιμοποιήσει ένα προϊόν. Φράσεις όπως “Περισσότεροι από 10.000 ευχαριστημένοι πελάτες” ενισχύουν την εμπιστοσύνη.
- Μοιρασμένα περιεχόμενα:
- Ενθαρρύνετε τους χρήστες να μοιραστούν την εμπειρία τους στα κοινωνικά δίκτυα. Οι χρήστες είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν τη μόδα αν βλέπουν ότι άλλοι το κάνουν.
- Δημιουργία Κοινοτήτων:
- Δημιουργήστε μια αίσθηση κοινότητας γύρω από το προϊόν σας, π.χ. μέσω forums ή social media ομάδων, όπου οι χρήστες μπορούν να μοιράζονται τις εμπειρίες τους.
Γιατί Είναι Σημαντικό
Η αξιοποίηση του φαινομένου bandwagon στο UX design μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη και την αφοσίωση των χρηστών. Όταν οι άνθρωποι βλέπουν ότι άλλοι επιλέγουν το προϊόν σας, είναι πιο πιθανό να το υιοθετήσουν και αυτοί. Η δημιουργία ενός θετικού κοινωνικού περιβάλλοντος γύρω από το προϊόν σας μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα conversion rates και μεγαλύτερη πελατειακή βάση.
Ο νόμος του Miller στο UX Design
Ο νόμος του Miller υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι μπορούν να κρατήσουν μόνο 7 (± 2) αντικείμενα στη μνήμη εργασίας τους. Αυτή η αρχή έχει σημαντικές εφαρμογές στο UX design, καθώς μας βοηθά να σχεδιάσουμε πιο αποτελεσματικές και κατανοητές διεπαφές.
Πώς να το Χρησιμοποιήσετε στο UX Design
- Περιορισμός Επιλογών:
- Στο σχεδιασμό μενού ή επιλογών, προσπαθήστε να μην έχετε περισσότερες από 7 βασικές επιλογές. Αυτό διευκολύνει την πλοήγηση και την επεξεργασία των πληροφοριών από τους χρήστες.
- Ομαδοποίηση Πληροφοριών:
- Όταν έχετε περισσότερες από 7 επιλογές, ομαδοποιήστε τις σε υποκατηγορίες ή δευτερεύοντα μενού. Αυτό βοηθά τους χρήστες να αναγνωρίζουν και να θυμούνται τις επιλογές καλύτερα.
- Απλή παρουσίαση περιεχομένου:
- Στη διάταξη πληροφοριών, διατηρήστε τις παραγράφους και τις λίστες σας κοντές και ευανάγνωστες. Χρησιμοποιήστε κουκκίδες ή αριθμημένες λίστες για να διευκολύνετε την κατανόηση.
- Σαφήνεια και Εστίαση:
- Χρησιμοποιήστε σαφείς ετικέτες και οδηγίες που να εστιάζουν σε λίγες βασικές ενέργειες που θέλετε να εκτελέσει ο χρήστης. Αυτό μειώνει την πιθανότητα να αισθάνονται υπερφορτωμένοι.
Γιατί Είναι Σημαντικό
Η εφαρμογή του νόμου του Miller στο UX design βελτιώνει την εμπειρία του χρήστη, καθιστώντας την πλοήγηση πιο εύκολη και τις αποφάσεις πιο γρήγορες. Όταν οι χρήστες μπορούν να θυμούνται και να επεξεργάζονται τις πληροφορίες χωρίς άγχος, είναι πιο πιθανό να ολοκληρώσουν τις επιθυμητές ενέργειες στον ιστότοπο, οδηγώντας σε αυξημένα conversion rates και ικανοποίηση.
Η αρχή της ελάχιστης προσπάθειας
Ένας θεμελιώδης νόμος στο UX, η αρχή της ελάχιστης προσπάθειας λέει ότι όταν κάνουν οποιαδήποτε ενέργεια, οι άνθρωποι επιλέγουν τον δρόμο της ελάχιστης προσπάθειας για να την ολοκληρώσουν.
Παρόλο που σαν άνθρωποι είμαστε παραπάνω από ικανοί να χειριστούμε πολυπλοκότητες, η πιο εύκολη διαδρομή θα έχει πάντα προτεραιότητα. Έτσι, εάν υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να εκτελέσει ο επισκέπτης ενός ιστοτόπου μια ενέργεια, θα επιλέξει τον τρόπο που απαιτεί τη λιγότερη προσπάθεια.
Η επιλογή εγγραφής μέσω κοινωνικής δικτύωσης και η ολοκλήρωση αγοράς ως επισκέπτης είναι μερικές από τις εφαρμογές αυτής της ψυχολογικής αρχής στο σχεδιασμό UX.
Συνοψίζοντας, το σωστό UX Design δεν απαιτεί απλά τεχνικές γνώσεις ή να σχεδιάζουμε κάτι ξεχωριστό! Οι ιστότοποι και τα προϊόντα που σχεδιάζουμε απευθύνονται σε ανθρώπους, και γίνεται σαφές πως η ανθρώπινη ψυχολογία διαμορφώνει τις αντιλήψεις των επισκεπτών για τις σελίδες που επισκέπτονται στο διαδίκτυο ή για τα προϊόντα που αγοράζουν.
Αξιοποιήστε τις αρχές της ανθρώπινης ψυχολογίας για να παρέχετε μια απρόσκοπτη, ευχάριστη εμπειρία χρήστη στους επισκέπτες του ιστότοπού σας.
Και να θυμάστε – ακόμη και οι φαινομενικά λεπτές λεπτομέρειες είναι πολύ σημαντικές όταν πρόκειται για το UX Design!